Πέμπτη 1 Μαΐου 2008

ΑΣΒΕΣΤΙΟ

Ασβέστιο (Ca)

Εισαγωγή
Το ασβέστιο είναι το πιο κοινό μεταλλικό στοιχείο στο ανθρώπινο σώμα. Περίπου το 99% του ασβεστίου στο σώμα βρίσκεται στα κόκαλα και τα δόντια, ενώ το άλλο 1% βρίσκεται στο αίμα και το μαλακό ιστό. Τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα και το υγρό που περιβάλλει τα κύτταρα πρέπει να διατηρηθούν μέσα σε ένα πολύ μικρό εύρος συγκέντρωσης για την ομαλή φυσιολογική λειτουργία. Οι επαρκείς προσλήψεις του ασβεστίου είναι σημαντικός καθοριστικός παράγοντας της υγείας των οστών και του κινδύνου σπασίματος ή οστεοπόρωσης. Οι φυσιολογικές λειτουργίες του ασβεστίου είναι τόσο ζωτικής σημασίας στην επιβίωση ώστε το σώμα θα αφαιρέσει τα μεταλλικά άλατα από το οστό για να διατηρήσει τα κανονικά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα όταν η πρόσληψη ασβεστίου είναι ανεπαρκής. Κατά συνέπεια, το επαρκές ασβέστιο στη διατροφή είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στη διατήρηση ενός υγιούς σκελετού.

Πηγές τροφίμων
Το πάντα πολύτιμο ασβέστιο περιέχεται όχι μόνο στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά και σε πολλές άλλες τροφές.
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν πλούσιες και απορροφήσιμες πηγές ασβεστίου, αλλά ορισμένα λαχανικά και σπόροι παρέχουν επίσης ασβέστιο. Εντούτοις, η βιολογική διαθεσιμότητα εκείνου του ασβεστίου πρέπει να ληφθεί υπόψη. Ενώ τα πλούσια σε ασβέστιο φυτά της οικογένειας του λάχανου (μπρόκολο, λάχανο, μουστάρδα και τα πράσινα από τα γογγύλια) περιέχουν ασβέστιο που είναι τόσο βιοδιαθέσιμο όσο αυτό στο γάλα, μερικά συστατικά τροφίμων έχει βρεθεί ότι εμποδίζουν την απορρόφηση του ασβεστίου. Πλούσια σε ασβέστιο είναι επίσης τα ψάρια με κόκαλα που τρώγονται (σαρδέλες, γαύρος), τα μύδια, τα στρείδια και ο σολομός, αλλά και τα αμύγδαλα, τα καρύδια, τα ξερά σύκα και το σουσάμι.

Περί απορροφητικότητας
Προκειμένου να απορροφάται και να αφομοιώνεται καλά το ασβέστιο, πρέπει να υπάρχουν και οι κατάλληλες συνθήκες. Επιπλέον, μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες μπορεί να εμποδίσει την επαφή του ασβεστίου με τα εντερικά τοιχώματα και να δυσκολέψει την απορρόφηση του. Ακόμη και το ασβέστιο του γάλακτος που αντιπροσωπεύει μία από τις καλύτερες πηγές πρόσληψης αφομοιώνεται μόνο κατά 40% κάτω από τις συνήθεις συνθήκες διατροφής. Επομένως, δεν αρκεί να παίρνουμε πολύ ασβέστιο αλλά και να επιλέγουμε τροφές που το προσφέρουν στην πιο αφομοιώσιμη μορφή του. Η Βιταμίνη D έχει βρεθεί ότι υποκινεί την απορρόφηση του ασβεστίου, ενώ το οξαλικό οξύ, το φυτικό οξύ, το νάτριο, η πρωτεΐνη, ο φώσφορος και η καφεΐνη έχει βρεθεί ότι εμποδίζουν την απορρόφηση του ασβεστίου

Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη (RDA)
Η RDA της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το γενικό πληθυσμό τίθεται σε 1000 mg/ημέρα.
Νήπια
0-6 μηνών : 210
7-12 μηνών : 270

Παιδιά
1-3 ετών : 500
4-8 ετών : 800
9-13 ετών : 1300
Έφηβοι
14-18 ετών : 1300

Άντρες/ Γυναίκες
19-50 ετών : 1000
+ 50 ετών : 1200

Γενικά, η πρόσληψη ασβεστίου εξαρτάται από την ηλικία του ατόμου. Τα παιδιά απαιτούν υψηλότερη πρόσληψη ασβεστίου από τους ενηλίκους για να παράγουν την αναπτυσσόμενη μάζα των οστών τους. Οι έγκυες γυναίκες χρειάζονται επίσης μια υψηλότερη πρόσληψη ασβεστίου για να σταθεροποιήσουν το επίπεδο ασβεστίου τους στα κόκαλα και τα δόντια και επίσης για το αναπτυσσόμενο μωρό (Σε κύηση και θηλασμό: 1000 mg Ca)
Η καθημερινή πρόσληψη ασβεστίου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 1500 mg/ ημέρα, γιατί τότε παρατηρούνται συμπτώματα τοξικότητας.

Βιβλιογραφία
1. Institute of medicine , New Dietary Reference Intakes, 1997
2. Παπανικολάου Γ. Σύγχρονη Διατροφή & Διαιτολογία. Εκδόσεις Θυμάρι, Αθήνα, 1998.
3. Chapuy MC et al. Osteoporos Int 2002 ;13(3) :257-64
4. Stear SJ et al. Am J Clin Nutr 2003 ;77(4) :985-92
5. Ursel, A. : Natural care - Vitamins & Minerals Handbook. Dorling Kindersley, London, 2001
6. Ολλανδικό Κέντρο Διατροφής: http://www.voedingscentrum.nl/

Νικολαΐδου Άννα
Κλινική Διατροφολόγος- Διαιτολόγος, MSc.

Δεν υπάρχουν σχόλια: